Öyle ” ya çemberin içindesindir ya da dışında “ gibi beylik sözler edenleri pek arar olduk şu aralar?

Tarihimizi anlatan dizilerle; hazır biraz da Osmanlı mosmanlı, haremle mahremle karışıkken kafalar, üstüne bir de ucube mucube ile yapılırken sanatlar…

Porno tez ile ilgili sürerken tartışmalar…Çemberin neresinde olduğumu bilmeksizin elbette taraflı ,ancak mümkün olduğunca nesnel, “Hür Adam” filmine gittim. Üstelik beğendim.

Pasif direniş gösteren her adamı sevmemden dolayıdır, belki de filmi  beğenmem. Sırf bu yüzden  yıllar önce Hayatımın Adamları adlı yazımda Mahatma Gandhi ‘yi de adamlarım arasında saymıştım.Filmde Said Nursi ‘ nin  yaşamını izlerken Gandhi ‘ yi gördüm bir ara, bir arada Sokrates ‘ i, az biraz da Sitharta ‘ yı …

Her cenah kendi mitini,kendi kutsalını dile getirirken,ona doğa ötesi atıflarda bulunmak yerine, onu hakkıyla yücelte bilse keşke… Hep tersi oluyor, kolaya kaçılıyor nedense… Burada da durum değişmiyor işte… Birkaç putlaştırıcı öğe olmazsa, filmi cemaat dışında kalan  tüm cemiyete  önerebilirim .

Said ? in çileli yaşamında yolculuğa çıkan başrol oyuncusu Mürşid Ağa Bağ ‘ ı çok ama çok beğendiğimi söylemeliyim. Bu rolü kabul ettiği için  Mürşid Ağa Bağ’ı eleştirenlere, doğrusu ne diyeceğimi bilemiyorum. Hani sanatçı kılıktan kılığa giren onu yorumlayandı, yarın Mürşid Bey örneğin Mustafa Suphi ‘ nin rolüne girerse gerçekten sanat yapacak sanıyorlar öyle mi?  Sanatçı kılıktan kılığa girebilir ama bu kişiler bir uçtan bir uca olmak zorunda değil…

Sanatçı da taraftır, düşünce olarak kendisini yakın gördüğü kişinin rolünü kabul etmek en doğal hakkıdır.Ya da tersi, sadece büründüğü rolün hakkını vermek için canlandıracağı kişinin seçimi, tercihi tamamen onun olmalıdır.

Tarihte Saitler ‘ i karıştıranlar oluyor ki, filmde Şeyh Sait İsyanı ile Said Nursi ‘ nin ayrı olduğunun altı birkaç kez çiziliyor. Nedeni belki de  Said Nursi ‘ ye zaman zaman Said  Kürdi denmesi olabilir.

Filmde türlü zulme uğrayıp da  ?öcümü almayın? diye vasiyet eden, ?menfi insanlar varsa onlarla mücadele edin ama Türklere kılıç çekmek haramdır? diyen Said Nursi ?ye şapka çıkartmak yerine ,gördükleri yerde deyim yerindeyse ıstavroz  çıkarıyorlar nedense.

Çünkü insanları, özellikleri de gençleri peşinden sürükleyen bir nevi  lider Said Nursi ; özellikle dış mihrakların sistemli bir şekilde İslam inancını zedelediği kanısında… Bu konudaki rahatsızlığını belirtirken ; ” bana sen şuna buna niçin sataştın diyorlar.. Farkında değilim… Karşımda müthiş bir yangın var, alevleri göklere yükseliyor,içinde evladım yanıyor… O yangını söndürmeye imanımı kurtarmaya koşuyorum…” derken diğer yandan da düşündürüyor.

Katılıp katılmamak bir yana,gerçekten yaşanılan olaylarda memnuniyetsizliği dile getirmek için, son derece samimi olarak sarf edilmiş geliyor bu sözler bana… Samimi sözünü eylemleriyle   gösterene saygı duymamak mümkün mü?

Fikir sahibi olsak da, zikir sahibi olsak da insan olarak samimi olmayı vaat edebiliriz ama tarafsız olmayı asla….

Filmde beni etkileyen sahnelerden biri de, Said Nursi?nin hiçbir şekilde hediye kabul etmemesi… Nursi ?nin takdire şayan bu hareketinin,  ilim verenlerin para almak  dinen men edildiğinden dolayı, hediye adıyla aldıklarını meşrulaştıran din adamlarına örnek olmasını dilerim.

Hele bir de Tanrı’yı cenneti için değil,inandığı için sevgidiğini belirtmek için söylediği ?yaşasın cehennem? diye bağırdığı bir yer var ki ; çileli yaşamına rağmen ilkelerinden ödün vermeyen Said Nursi ?nin filmine belki de  ?Hür Adam? ismi  verilirken bu sahneden ilham alınmış olunabilir.

Aslına bakarsanız Said Nursi ?nin filmde Atatürk ?ün karşında ayak üstüne ayak atmasından çok Atatürk ?ün teklif ettiği dinle ilgili ?iyileştirme? sözünün daha çok tartışılması gerektiğine inanıyorum. Çünkü filmin sonlarında Atatürk ?ün Türk halkına Kuran ve hadisleri takip etmelerini özellikle tavsiye ettiği  söyleniyor.

Dolayısıyla kafam karışıyor. Dinde ?iyileştirme? talep eden biri nasıl oluyor da, Kuran ve hadisi takip edin diyor. İşte burası bana biraz karmaşık geliyor.

Filmin şaşırtan sahnelerinden biri de  İngiliz bakanın sözleri? Şöyle diyor bakan: “Türklere öyle bir sistem getireceğiz ki ; ellerinde Kuran olacak ama ne yazdığını anlamayacaklar.”  Oysa sözü edilen dönemde halkın konuştuğu dil Arapça değil Osmanlıcadır malum.Dolayısıyla Osmanlıca  bilmekle Kuranı anlamak mümkün değildir.

Sonuçta, tarihsel zenginliğimizde ve kültürel mozaiğimizde zaman zaman başroller değişse de, genel anlamda durum pek de  değişmiyor. Dolayısıyla çemberin içinde misin dışında mısın bazen hiç fark etmiyor. Galiba çember değil de içinde bulunduğumuz mekan gerçekten oynatıyor.

Hülya YALIM

www.hulyayalim.com